Anestezi, hastalarda cerrahi uygulamalarda ameliyat öncesinde ve sonrasında ağrı duymamalarını sağlayan, konforu oluşturan, uygulanan girişime tahammülü arttırmak için geliştirilen tıbbi uygulamaları içerir. Anestezi uzmanı olan doktorlar tıp fakültesinde 4 yıllık eğitim almış, üst düzey tıp teknolojisini kullanan, bilgisiyle ameliyat sürecinin sonunda hastaların sağlıklarına kavuşmasını sağlarlar.
Kelime anlamı hissizlik, duyusuzluk olan anestezi, ameliyatlarda hastaların bunu ağrısız ve hatırlanmayan işlem olarak algılamasını sağlar. Güvenli bir şekilde ameliyatın yapılabilmesi için, sadece duyunun ortadan kaldırılması gerekli olup, yeterli değildir. Hastaların ameliyatta solunum, dolaşım gibi fonksiyonlarının kontrol altında tutulması gerekir. Bu anestezi doktoru tarafından sağlanmaktadır. Anestezi ameliyatlarda 150 yıldır kullanılan bir yöntemdir. Gelişmelerle daha konforlu ameliyatlar yapılmaktadır.
Anestezi türleri
Genel anestezi: Hastanın anestezi altındayken tamamen şuursuz olması durumuna genel anestezi adı verilir. Bu işlemde çok sayıda ilaç kullanılır. Bunların içinde damardan verilen ilaçlar olduğu gibi, oksijenle birlikte verilen gazlarda bulunmaktadır. Daha önceden çok kullanılan eter son yıllarda kullanılmamakta, bunun yerine tıpta geliştirilmiş yeni ilaçlar kullanılmaktadır. Ancak herkes için genel anestezi uygun değildir. Herkese genel anestezi verilse de bundan sonra anesteziden uyanamayacak hastalar bulunmaktadır.
Bu durum anestezi doktoru tarafından önceden değerlendirilir. Uygun olmadığı tespit edilirse, hastalara diğer anestezi türleri uygulanır. Hastaların acilen ameliyata alınması halinde, gereken tüm önlemler alınarak, hasta ameliyat edilebilir.
Bölgesel anestezi: Ameliyatta hastanın vücudunun bir kısmının uyuşturulması bölgesel anestezi uygulamasıdır. Bu anestezi türünün spinal, sinir bloğu, epidural gibi türleri de bulunmaktadır.
Lokal anestezi: bu anestezi türü küçük operasyonlarda kullanılmaktadır. Sadece işlem yapılan kısım uyuşturulur. Bu uygulama operasyonu yapacak doktor tarafından yapılabilir. Ancak anestezi doktoru hastanın yaşamsal fonksiyonlarının takibi açısından ameliyatta bulunabilir.
Anestezi doktorunun yaptığı uygulamalar
Anestezi doktoru ameliyattan önce, ameliyattan sonra devamlı olarak hastanın yanında olarak yardımcı olmaktadır.
Ameliyat öncesinde
- Hastanın sağlık durumunu inceleyerek, yapılacakları anlatır ve sorulara cevap verir.
- Yapılması gereken tedavi, muayene hakkında bilgi verir
- Anestezi öncesinde gereken ilaçların alınmasını sağlar
- Yapılan muayene sonrasında, hastalığın durumuna uygun anestezi türünü belirler
Ameliyat süresince
- Hastanın ameliyat süresince ağrı duymaması için geren ilaçları verir, kalbin ve akciğerlerin çalışmasını kontrol altında tutar, diğer organların iyi çalışması için tedavileri uygular ve hastaya gerekli olan serum, ilaç ve kanı verir
- Bütün bu işlemler yapılırken, hastalar bundan habersizdir
- Ameliyat süresince anestezi doktoru hastanın yanında olur, sağlığını kontrol eder. Bu sırada cerrah rahatlıkla kendi işini yapmaya devam eder.
Ameliyattan sonra
Anestezi doktorunun görevi içinde sadece hastayı uyutmak yoktur. Bunun yanında hastanın uyandırılmasını da kendisi yapar. Hastanın ameliyatta verilen ilaçların etkisinden kurtulması, ameliyat sonrasında ağrı duyulmaması, sağlıklı kalınması için gerekli bakımın ve tedavinin uygulanması için hazırlıkların yapılması ve uygulanması anestezi doktoru tarafından yapılmaktadır. Bu uygulamalar yeterli bilgi seviyesine sahip olan kişilerce uygulanması, ameliyatın konforlu ve hastanın buna tahammülünün sağlanması açısından önemlidir.
Anestezi sırasında oluşabilecek riskler
Hastalarda en sık ses kısıklığı, boğaz ağrısı, kusma, bulantı ve nabız atışında artma ya da azalma etkisi görülmektedir. Bunların dışında nadiren boyun ağrısı, boğaz hasarı, dil ve diş hasarı, alerji, ses tellerinde, soluk borusunda, yemek borusu ve boyun omurlarında hasar oluşabilir. Koter cihazının etkisiyle yanıklar ve kalp krizi oluşabilir.
Ameliyathane dışında anestezi doktorunun uğraşları
Anestezi dalı oldukça kapsamlıdır. Anestezi doktorunun aldığı diplomada "anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanı" ibaresi bulunmaktadır. Reanimasyon yaşamı sekteye uğramış olan hastalara ileri yaşam desteği verip, buna sebep olan etken ortadan kalkıncaya kadar hastanın yaşamda kalmasını sağlayacak çalışmaların tamamını oluşturur. Bu uygulamalar çoğu kişinin yaşama dönmesini sağlamış, yoğun bakım ünitelerinin temelini meydana getirmiştir. Yoğun bakım ünitelerinde hastaların yoğun şekilde takibi gerektiğinden, anestezi doktorları tarafından idare edilir.
Bunun dışında anestezi doktorları insanların mustarip olduğu yoğun, kronik ağrı yakınmalarında, ağrıyı ortadan kaldırma deneyimleriyle aktif rol almaktadır. Uygulanan yöntemlerle ameliyat sonrasında oluşan akut ağrıların dindirilmesine, kronik hale gelmiş olan ağrıların tedavi edilmesine çalışılır.
